Slow Future (nederlands) - Kirsten Zwijnenburg

Februari 1909 publiceerde de Franse krant ‘Le Figaro’ het Futuristisch Manifesto van F.T. Marinetti.
Een eeuw later blikken we terug op honderd jaar Snelheid, we aanschouwen het bereikte resultaat,
en reageren hierop met ons Slow Future Manifest.

Inleiding tot een Trage Toekomst en het Slow Future Manifest

Wij deden die nacht geen oog dicht, mijn beste, bedwelmd als we waren door de glorieuze perspectieven van de nabije toekomst, onze nabije toekomst. De moderne tijd brak aan. Het was afgelopen met het eindeloze omzichtige geredeneer en gespeculeer. We zeiden vaarwel tegen die stoffige oude wereld, lieten die over aan z'n eigen ondergang. Een nieuwe wereld lag aan onze voeten, open, onbegrensd, wachtend.

Snelheid zou gaan regeren. En we sprongen in de volle vaart. Wild omhelzend de mogelijkheden van de moderne technologie en de industriële opgang. Wij zouden de regeerders worden, de regeerders der snelheid. En als wij de regeerders der snelheid waren, dan waren we ook meester over de tijd. De tijd was uitgeschakeld. We konden duizend levens in één leven. Niets kon ons tegenhouden, weerstaan, of stoppen. We hadden het leven zelf overwonnen, we hadden het sublieme wapen overmeesterd, het wapen der tijd.

De natuur had ons permanent onbevredigbaar gemaakt. Dankzij snelheid en machines konden we eindelijk onze onverzadigbare drang naar macht in z’n totaliteit aanwenden. Vanaf nu zouden we uitbreiden, veroveren, onderwerpen, vernietigen, transformeren en de wereld onder controle hebben zoals wij het wilden, onverbiddelijk, ongelimiteerd. Snelheid had ons het meest bijzondere heden gegeven. We konden doen wat we wilden doen, gaan waar we wilden gaan, zijn wie we wilden zijn. Technologie had ons bevrijd van alle menselijke toevalligheden en we daagden de hele wijde wereld uit. Wij waren de levenden en wij waren vrij.

Trots en overtuigd van onze zelfbewezen superioriteit, onze krachten ontlast van uitputtende arbeid, onze geesten vrijgemaakt van verouderd moralisme, herschiepen wij de wereld. Aan ons, de sterken en snellen, aan ons de continenten en de zeeën, de landen en de volken, aan ons de lucht, aan ons de hemel en de sterren. We vormden de wereld voor snelheid. Onze machines waren gemaakt voor snelheid, onze steden werden gebouwd voor snelheid.

Al dat we maakten was een afspiegeling van manmoedige geldingsdrang. En dit betekende het einde van het kleine, het einde van de kromming. Om snelheid te winnen moesten we doeltreffend en productief zijn. Alles werd gigantisch, het was het bewind van de rechte lijn, de rechte hoek, het horizontale en het verticale. We moesten altijd hoger, verder, sneller gaan, wilden alles binnen ons bereik. We bouwden spoorwegen, snelwegen, bruggen over obstakels. We schoten raketten de kosmos in, zweefden in de ruimte en wij, of onze machines, wandelden zelfs op andere planeten. We bouwden niet één kathedraal, maar richtten duizenden wolkenkrabbers op, als evenzoveel tekenen des tijd. Onze samenleving bouwde, haastte zichzelf, voor de volle vaart.

Ook vonden we duizenden machines uit. Snelheidsmachines, reismachines, zaaimachines, machines om machines te maken, machines om machines te repareren, machines om machines te vernietigen, zelfs denkmachines en ook moordmachines. Elk verzet werd teniet gedaan. Competitie is sterk en oorlog werd een industrie. Miljarden stierven en de mens, het individu, als die er al was, had geen enkele waarde meer.

Alles ging sneller en sneller, sneller zelfs dan we ooit gedacht hadden. Iedereen werkte vanuit en voor de machine. We waren allemaal verslingerd aan de machine. Als soms een machine niet goed werkt, dan wordt het vervangen, direct. Als één van ons niet goed werkt, dan vervangen we hem, direct. We leven voor de deadlines, we leven om te werken. Meer nog dan slaaf van de machine, zijn we de wielen van de machine*, de brandstof voor de machine**… We strijden niet tegen of met de machine, omdat we één worden, we zijn één met de machine, wij zijn zelf de machine!

En dit, mijn beste, dit is niet de verheven droom van gedoemde kunstenaars die, beneveld door hun delirium, voorpellen dat de toekomst op een meest verschrikkelijke nachtmerrie uitdraait. Dit, dit is vandaag, dit is het huidige moment, dit is de zogenoemde Hedendaagsheid!

Het menselijke wezen heeft, onder het mom van het makkelijk bevredigen van z’n primaire noden, totaal afstand gedaan van elementaire vrijheid. Denkend dat zelfstandigheid en onafhankelijkheid bereikt kan worden middels het legitieme nastreven van geluk, is het daarentegen, door afgoderij van Snelheid en Productiviteit, belandt in een staat van verwording tot gestandaardiseerd product van de machine zelf, betalend met een opoffering van al z’n tijd en energie en productiviteit aan de machine zelf. De tol voor deze kunstmatige vrijheid was tijd, al onze tijd, tijd was geld, maar geld was geen tijd… Tijd was niet gedood, en zo werden we klokmachines.

We woekerden. Een plek zonder sporen van menselijke activiteit is nergens te vinden. Zelfs in de meest afgelegen gebieden worden we herinnerd aan de aanwezige mens door de lijnen in de lucht. Vliegtuigen komen af en aan, laten staarten van verbrande kerosine achter, de planeet bedekkend met een sluitend web van giftige gassen. Onze wilde omhelzing is uitgelopen op een wurgende verstikking van de aarde. Een teer balans van waaruit kostbare ecologische diversiteit evolueerde, de rijkdom aan natuurlijke verschijningen, het is allemaal in groot gevaar. De wereld lijdt onder de vooruitgang, is ziek van het geloof op weg te zijn, van de menselijke overtuiging dat er voor alles een oplossing is. We zien technologie, industrie en machinerie als iets vanzelfsprekends. Vanuit de stromende vaart zien we geen andere optie dan het meegaan met de stroming. Maar we vergissen ons verschrikkelijk in die stroming, deze mechanische gang is niet de stroom van het leven. De snelheid vertroebelt onze visie..

Wat is de betekenis van Kunst in dit alles? De zogenaamde Kunst van vandaag is niets, niets meer dan een machine, een met ijzeren long ademende machine houdt ons dromende in een staat van vegeterende verdoving. Kunst werd Entertainment, Kunst is gedegradeerd tot Communicatie, van Kunst wordt verwacht, in het beste geval, ons te helpen met denken, net zoals dat de ‘dopolavoro’ bedoeld was voor de verheffing van de massa, Kunst is er om ons te laten geloven dat we eeuwig jonge onschuldige goden zijn die spelen in het onechte Eden der Hedendaagse Consumptie… Ondertussen, worden de touwtjes strakker aangetrokken.

Zo genoemde Kunst is, net als ons, verworden tot de Machine. En Kunst wordt vandaag de dag geregeerd met dezelfde regels zoals die voor ons gelden; de regels der snelheid, de regels der nuttigheid, de regels van productie en consumptie. Alle creatieve krachten, alle energie, alle artistieke opwellingen worden direct verdraaid en herbestemd tot de nieuwe iconen van de Maatschappij, van de Show, worden slechts tot trends bestempeld die, binnen de meest korte tijd, plaats moeten ruimen voor de volgende trends. Kunst is handel, en kunst is op de markt, onderworpen aan dezelfde schommelingen en crisissen als de aandelenmarkt.

Zo genoemde kunstenaars in de Samenleving der Snelheid zijn, als eenieder, niet langer doende met het creëren, maar met de wanhopige en vervlakkende routine van massaproductie, deadlines en strategieën ter communicatie. Dit mechanisme is dodelijk voor ieder werkelijk creatief proces. De maatschappij en cultuur der snelheid laat absoluut geen plaats voor verscheidenheid en geen ruimte voor een kunst die niet voldoet aan de regels, doelen en voorwaarden voor expressie en productie. Dit is het bewind van de massa en massapropaganda. Dit is het bewind van beeld- en geluidmachines.

We zijn verzeild geraakt in de puinhoop en gekte van de veelheid. De bergen informatie die we dagelijks tot ons nemen zijn onverteerbaar. Het dagelijks nieuws met z’n tientallen verschrikkelijke feiten, het is te veel om te slikken en te verwerpelijk om zelfs maar te proberen de smaak ervan te proeven. Dus, in plaats van dat we de actuele toestand van ons bestaan tot ons door laten dringen, weigeren we het. Met een beleefd ‘oh wat erg’ zetten we de borden vol horror terug, laten het staan, onaangetast, onaangeroerd. En verder gaan we, rondrennend op zoek naar iets om de lege maag in ons hoofd te vullen. We vinden op het oog voedzaam lijkende vervangingen, maar dat is de snelle hap en oppervlakkig, met veel gebakken lucht, met amper inhoud. Het kan redelijk lekker ruiken vanwege kunstmatige geurstoffen, het kan er gezond uitzien vanwege de gemanipuleerde aantrekkelijke verpakkingen, en toch, het is leeg. Met het afwijzen van de actuele realiteit en die te vervangen door ladingen gewenste bevredigingen, houden we de mentale honger in stand, meer vragend, meer willend, meer nemend en nog meer en nog meer nemend. Zodat de machine blijft draaien. Zichzelf consumerend.

Dus zeg ik je, we waren dronken mijn beste, dronken van onze drang naar macht en toen we dachten dat we de ‘mythologie en het mythisch ideaal’ hadden verslagen... bleek niets van dat al. Onbewust hadden we de oude mythe van de Golem herbouwd, vormden we een nieuwe mystiek, de mystiek der snelheid. We waren de tovenaarsleerling, en in een immense onwetendheid hadden we oncontroleerbare krachten losgemaakt. Onze Icarus-droom nadert het einde. Vanuit zichzelf… of vanuit onszelf ?

Het is de hoogste tijd om op de rem te trappen, om een pauze te nemen, om stil te staan. Om vrij spel te geven aan het langzame, zodat de stroom in z’n eigen tempo kan gaan en zo de ruimte schept voor ons om te groeien.

Daarom zeggen wij, de Altercontemporary en Alterfuturist, met ons Slow Future Manifesto :

1) Na honderd jaar moderne en eigentijdse geschiedenis die in al z’n feiten en facetten voldoet aan de Futuristische visies, is de mislukking en ineenstorting van de productieve en industriële wereld duidelijk in beeld met al z’n gevolgen. Het is nu No Future, of Slow Future.

2) Tijden veranderen. Kunst, Cultuur en Maatschappij ook. De Trage Toekomst verklaart aan de wereld het Einde der Afgoderij van Snelheid en Industrie, Productivistisch en Futuristisch erfgoed. Dit is de dageraad van de Nieuwe Tijd, de Nieuwe Cultuur en de Nieuwe Kunst; de Slow Future.

3) Wij vereren de opperste schoonheid van het levende, het levende dat leeft. Zonder dat is niets mogelijk, zelfs niet onze meest bijzondere uitvindingen, dromen en creaties. Het levende dat leeft, vrucht van zeer lange en zeer trage Evolutie der Natuur, van wie wij en alle ‘levenden’ op deze planeet de belichaming zijn. We verzekeren dat het levende in al z’n verscheidenheid in grootsheid superieur is aan elke razende ronkende auto of iedere Victorie van Samothrace.

4) Kunst en Poëzie in al z’n vormen zijn ook vruchten van een lange en trage evolutie. Cultuur is een collectief proces, ontstaan uit creativiteit van individuen. De hedendaagse cult der snelheid is fataal voor iedere diepere vorm van expressie en elimineert elke uiting van culturele diversiteit of individuele creatie. Een Cultuur die individualiteit, het individu en z’n creativiteit, teniet doet met vaste normen voor alle producten, is dodelijk voor evolutie en is vroeg of laat een dode cultuur.

5) Het is aan ieder individu, kunstenaar of niet, om z’n eigen verantwoordelijkheid te nemen ten aanzien van middelmatige Cultuur, zichzelf te uiten en de moed te hebben of het risico te nemen de Hedendaagse Cultuur en de Industriële Samenleving onder ogen te zien, met elk middel dat hij daar voor nodig acht. Het is nu van belang voor ieder individu dat hij z’n vrijheid van doen en laten herstelt, dat hij weer de tijd krijgt om tot ware bloei te komen. Cruciaal voor Kunst, Cultuur, voor de kunstenaar, voor iedereen, is het hebben van tijd voor contemplatie in het levende of artistieke proces. Contemplatie is een sleutelbegrip voor elke schepper, en daar is tijd voor nodig. Spontane ingrepen, organische realisaties, natuurlijke composities in de omgeving, deze zullen evenals het gebruik van contemplatie, essentiële onderdelen zijn van onze Kunst en Poëzie. Verschillend van aard openen ze autonome gebieden vanwege de gedeelde noemer; het weer toe-eigenen van tijd.

6) In de overvloed van water, zijn de dwazen dorstig***. De Industriële Snelle Vaart Cultuur heeft stapels in onbruik geraakte machines, structuren en producten opgeleverd. We zijn geboren in die maatschappij, in deze omgeving, het is aan ons om onze noden aan te passen en de specifieke omgeving aan onze noden aan te passen. Alles in de moderne leefomgeving zullen we herschikken, zonder opnieuw het levende te schaden. En overal zal men erin slagen om de leefomgeving weer te veranderen in een duurzame dit keer; en er zal schoonheid zijn! Alleen wanneer, en alleen daar waar de mens zich verzoent met de Natuur, verzoent de mens zich met zichzelf, en dat zal schoonheid zijn…

7) Zo gauw we tijd aan tijd besteden, zullen we onszelf op natuurlijke wijze vlijtig, glansrijk en ruimhartig toewijden, en zo het geestdriftige vuur der oorspronkelijke elementen doen oplaaien.

8) Wanneer we uiteindelijk de futiliteit van snelheid en de onderwerping aan de machine hebben begrepen, krijgen we zicht op wat we werkelijk aan het doen zijn. Maar dit brein, zo gewend aan een constante beweging, zal snel dat nieuwe inzicht als nieuw subject nemen ter voortduring van z’n jonglerende commerciële activiteiten. Dus wij zullen dat in de gaten blijven houden en aan de rem blijven trekken! Wij zullen het tij keren, de koers wijzigen!

9) We stappen uit de lijnrechte beweging, want het leven is veel meer dan dat. Leven is een alom aanwezig gebeuren. Vanaf nu besluiten we: We gaan nergens heen. We hebben geen doel, geen bestemming, noch een eind in gedachten, zodat we niet blind zullen zijn voor het huidige moment.

10) We zullen hergebruiken, we zullen eerlijke handel drijven, en we zullen het leven met zorg behandelen. Omdat Ecologie de enige duurzame Hygiëne is voor de mensheid.

11) En zo gauw de machine het niet meer voor ons doet, zullen we zelf weer leren zingen. Als de machine het niet meer voor ons doet zullen we zelf weer leren fantaseren. Wanneer de machine het niet meer voor ons doet zullen we zelf weer leren denken. We zullen leren om weer te voelen, omdat de machine onze gevoelens en emoties niet meer voor ons vormt. Alle nachtvogels zullen weer in het daglicht leven, niet langer bang door het gebrul van de machines. We zullen zingen over de veelkleurige, meertonische getijden der evolutie in de nieuwe omgevingen. We zullen zingen over de vrede van scheepswerven en gesloten fabrieken, waar dichters en kunstenaars elkaar treffen om het leven opnieuw uit te vinden, om het leven beter dan kunst te maken****, om de nieuwe eeuw uit te roepen; De Eeuw van de Slow Future.

Het is vanuit het Westen dat we dit vrijmoedige controversiële manifest van ons lanceren. Hiermee vestigen we, vandaag, AlterContemporaneity en AlterFuturism, the Slow Futurism. Omdat we de Kunst, de Cultuur, de Maatschappij en het Levende willen bevrijden van de heilige regels der Industrie, Markt en Technocratie. Te lang heeft de hele aarde geleden onder de geïndustrialiseerde wereld met z’n productivistische ideologie, z’n troep en z’n onverantwoordelijke gedrag. We menen haar te moeten bevrijden van de talloze fabrieken en machinerieën die ons bedekken alsof ze niets meer is dan een stortplaats.

Te lang was Kunst slechts een exacte afspiegeling van de Westerse steriliteit en zinloosheid. Leven, net als Kunst, kent geen meesters. Leven, evenals Kunst, behoort niet geleerd te worden, maar geleefd! Kunst is overal, niet in de musea. En daarom vullen we die met een verzameling van de menselijke productieve gekte en bestemmen we ze voor een fraaie collectie allerhande rotzooi en rare machines die onherbruikbaar blijken te zijn. Als we echt niet meer weten wat we op redelijke wijze van ze kunnen maken, dan worden ze tentoon gesteld aan de volgende generaties zodat deze de pretenties en de ultieme arrogantie, het halsstarrige kinderachtige gedrag van hun vermaarde voorgangers, duidelijk kunnen zien.

En wij, wie wij zijn?

Wij zijn de anderen. Wij pasten niet in de gietvorm. We waren niet kneedbaar genoeg. Misschien een beetje te zacht. Misschien een beetje te hard. Misschien een beetje te stijf. Of een beetje verdraaid. Een soort van rebel? Een soort van… ongewoon. Of misschien een beetje te kwetsbaar. Of simpelweg een beetje te traag. Of was het gewoon… anders.

Wie we zijn?

Wij zijn de nuttelozen, we zijn de vergetenen, degene waar niemand op wacht. We zijn de verloren generatie, de overblijfsels. De genegeerden, de afgewezenen, het uitschot van de Snelheidscultuur.

Wie zijn wij?

We zijn geboren in een industriële samenleving. En toen begon de grote afbraak. Overal om ons heen, de aarde bedekt met plastic, glas, metaal, …en op de vlooienmarkt van ons leven waren duizenden nutteloze dingen te vinden… Net als ons… We zijn in de troep geboren …Maar we hebben onze handen, onze lichamen, onze hersenen, de rafelranden van de stad en alle tijd van de wereld. Vanuit dit alles maken we onze creaties, experimenterend, bijeen brengend, in een lang en traag proces. Oh nee, niet voor de galerie, niet voor de dancehall, niet voor het museum, niet voor de collectioneurs, maar gewoon voor onszelf. Oh ja, tijd voor contemplatie en rijping hebben we.. Ons leven is voor ons… En we leven wonderen, tenminste, in onze ogen…

Wie zijn we dan!

We weten goed wie we zijn. We zijn niets. Niets meer dan het grassprietje op de spoorbaan***** …Niets anders dan de dauwdruppel die het staal doet roesten. Niets anders dan de zandkorrel die de helse machine doet stokken… We zijn niets, niets meer dan het levende, Het Levende dat Leeft; waarvan wij allen gemaakt zijn, waarvan alle zaden gemaakt zijn, de zaden op het pad gestrooid, de zaden die het pad plaveien, het Pad van de Trage Toekomst. We zijn allemaal de zaden, de Zaden van de Slow Future.

Vandaag, vanaf dat pad, staand op eigen benen, verklaren we een eind aan de Eeuw der Snelheid.
Ga langzaam… en zie… en wees het levende dat leeft.

February 2009, The Netherlands

* Hannah Ahrendt
** Carlton Douglas Ridenhour
*** Nesta Robert Marley
**** Robert Filliou
***** Brigitte Fontaine